TRUYỆN NGẮN: HỒI KÝ: VÀO NƠI GIÓ CÁT
TRUYỆN NGẮN HỒI KÝ :
VÀO NƠI GIÓ CÁT
HUY THANH
1-
Tôi đã đắn đo suy nghĩ nhiều lần trước khi quyết định
cùng đoàn từ thiện đi sang đất Chùa Tháp lần nầy, Như vậy có nghĩa là
một số công việc kinh doanh của tôi trong Công Ty phải tạm dừng lại suốt
hai tuần lễ tôi vắng mặt ở văn phòng làm việc. Những công việc khác tôi
tạm thời giao cho người trợ lý thay mặt tôi điều hành. Chuyến đi
nầy được tài
trợ bởi một Hội Thánh Tin Lành người Việt Nam có trụ sở đặt tại Bắc
California Mỹ, đoàn gồm 20 người, trong đó có 6 người VN, 6 Việt kiều
và 8 người Mỹ.
Chúng tôi sang nước bạn Campuchia vào buổi sáng bằng
những chiếc ghe gắn máy dập dềnh trên sóng nước, sau hơn hai tiếng trôi
nổi lềnh bềnh, chúng tôi đã ghé vào thôn Prey một thôn nghèo có nhiều
người VN và người Khmer sinh sống lẫn lộn trên nhiều ngôi nhà phao nổi, nhà ghe dập dềnh lên xuống theo nước thủy triều.
Trưởng thôn là một người Campuchia biết nói tiếng
Việt lơ lớ chưa rành mà chú ý lắng tai lắm mới hiểu được ông ta nói gì. Chúng tôi
người Việt Nami thì còn đỡ chứ mấy ông bà Mỹ thì đành chịu
thua. Trong đoàn chỉ có một thông dịch viên người Việt Nam làm việc hết
công suất mà đám dân làng vẫn bu quanh. Họ hỏi người Mỹ đủ chuyện làm
những người ngoại quốc nầy ngẩn tò te như thỏ nghe kèn. Họ hỏi người
Mỹ hình như là tò mò hơn là tìm hiểu họ. Túng thế vị Trưởng đoàn phải bổ
sung thêm các Việt Kiều làm thông dịch viên bất đắc dĩ mà trước hết là tôi vì tôi ở nước ngoài khá lâu.
Việc đầu tiên
là trưởng thôn sắp xếp chỗ ăn ở cho đoàn, họ dẫn chúng tôi đi đến một căn
nhà goị là nhà khách của thôn, vách lá, lợp tranh ,nền ván, bên trong
là những cái chõng đóng bằng tre tạm mà tôi nghĩ khi nằm xuống chắc
sẽ rất đau lưng. Tôi thấy mấy người Mỹ nhìn nhau khe khẽ lắc đầu. Đoàn
tôi đi ai cũng có mang theo lều bạt kiểu đi du lịch dã ngoại, nên
các ông bà Mỹ ta, Mỹ tây gì cũng khoái ra đó ngủ cho êm mát. Còn tôi thì
dù sao cũng ở VN lâu hơn họ nên chọn cho mình cái chõng tre lót chiếu
ngủ kiểu trùm mền. Một chút hối hận đầy ích kỷ thương thân trong tôi
nhen nhúm là sao mình lại không ngủ với nệm ấm chăn êm ở nhà mà lại qua đây
sống ngủ như kẻ bụi đời ,màn trời chiếu đất như thế nầy
Việc đầu tiên buổi tối trên xứ người là đối phó
với muỗi. Muỗi ở khắp nơi, dưới sông, bụi cỏ lùm cây, khu rừng, chúng kéo
nhau bay vo ve như sáo thổi . Cả đoàn ai cũng đốt nhang muỗi khói bay
nghịch trời, họ xoa dầu chống muỗi khắp thân thể. Tôi không ngủ được
nên mắc mùng ngồi bên trong nhìn ra khe hở cuả vách lá. Hôm nay thượng
tuần nên trăng lên cao, sáng và tròn đẹp như trong chuyện cổ tích bằng
tranh mà tôi mê xem ngày còn thơ ấu. Hồi đó tôi cũng mơ ước có ngày mình
lên mặt trăng để thấy Chú Cuội, Chị Hằng; bây giờ tôi biết Chú Cuội,
Chị Hằng chỉ là những miệng núi lửa đã phun trào hết nham thạch, đó là
điều thất vọng đầu tiên của tôi khi không còn ở tuổi ấu thơ nữa.
Đang miên man với những suy nghĩ cuả mình thì
bỗng lều sát bên có tiếng phụ nữ la lên: " cứu tôi, cứu tôi".Tôi vội
tung người chạy qua, tay không quên cầm cây đèn pin và cây rựa bén sẵn
sàng làm vũ khí để chiến đấu, một số người trong đoàn cũng chạy qua xem
chuyện gì . Cuối góc lều, một phụ nữ ngồi co ro đưa tay chỉ con rắn
bằng nửa cườm tay đang ngóng cao cái cổ phì phì. Người trưởng thôn Khmer
nhanh nhẹn quất một gậy vào vào đầu, nó vật ngã qua một bên,
cái đuôi cong oằn oại vì ngón đòn chí tử lắc lư vài cái rồi im lìm.
Tối đó, trưởng thôn và một số thanh niên người Khmer có chầu nhậu cháo
rắn, uống rượu đế, họ hể hả vui cười suốt đêm không ai ngủ được.
Sau một đêm thức trắng, cả đoàn thức dậy trong trạng
thái uể ỏai, nhưng khi nghĩ đến mục đích đến đây là làm từ thiện nên những
người con của Chúa tất cả đều như có một liều thuốc hồi sinh vực dậy.
Người trưởng thôn đánh kẻng tập hợp dân trong thôn. Đến bây giờ tôi mới
có được cơ hội đứng trên cao để quan sát cái thôn nghèo nầy .Đây là một
vùng đất sình đã khô nằm tiếp gíáp bờ sông Mê Kông, dân ở đây xây dựng
những căn nhà lợp lá, mái tranh, nền đất liêu xiêu chỉ để tránh nắng
mưa. Diện tích mỗi nhà chưa quá mười mét vuông mà trong nhà lũ khũ những
vật dụng cá nhân, là nơi ăn ở của số nhân khẩu gia đình đến sáu
bảy người. Chõng tre, võng là nơi họ nằm ngủ, ăn cơm, sinh hoạt, còn bếp
núc thì treo lủng lẳng nồi, ơ, soong, chảo đen ngòm. Dân thôn ở đây sinh đẻ
liên tục đến chóng mặt , gần năm mươi ngôi nhà trên đất liền, dưới
sông mà cư dân hơn ba trăm người. Họ sinh sống ở đây bắng đủ nghề: câu
cá,làm vườn, làm thuê, vào rừng đốn củi, đốn măng tre, đào trùng, đào dế
để làm lương thực.
Hầu hết dân thôn đều không biết viết chữ cả tiếng
Việt lẫn tiếng Khmer. Trẻ con thì trần truồng như nhộng chạy ngòai đường,
buổi trưa bọn chúng nhảy xuống những vũng nuớc mưa đọng đục ngầu hôi
hám để đùa nghịch. Đàn ông thì quanh năm ở trần mặc quần đùi, những giờ
phút rảnh thì tụ tập đánh bài, nhậu nhẹt . Đàn bà thường vận xà rông, ngoài việc nấu cơm nước, buổi trưa họ mang dao phay đi đào các hang để
bắt các côn trùng, con dế cơm mập mạp về mổ bụng nhét đậu phộng vào
chiên lên làm thức ăn buổi chiều. Có khi họ thường ngồi trước cửa
nhà chải tóc bắt chí rận cho mình và cho các con, khi bắt được con chí
nào họ bỏ vào miệng cắn nghe bụp bụp làm tôi thường chạy ra bãi vắng để
nôn mửa.
Dân trong thôn đã tụ tập đông đủ, người trưởng thôn
nói vài lời tiếng Khmer, họ vỗ tay reo mừng, hình như loài người chỉ có
tiếng vỗ tay là một ngôn ngữ chung mà ai cũng biết biểu lộ sự vui mừng, hoan hô hay đồng ý. Những phần quà từ thiện của chúng tôi gồm gạo, mì
gói, xà bông giặt, xà bông tắm, kem đánh răng, đường, bột ngọt, dầu trị
chí rận, mùng, mềm, sữa, thuốc men, quần áo cũ ..Mỗi nhà đều được mỗi
phần quà mà chúng tôi ước tính sẽ sử dụng ít nhất là 6 tháng.
Chúng tôi được chia làm các tổ để phục vụ dân trong
thôn như: tổ cắt tóc, tổ tắm rửa tổ cắt móng tay, tổ bắt chí rận, tổ y
tế, tổ dạy học v..v..Tôi được vị trưởng đoàn đề cử vào tổ Dạy Học. Mặc dù
hồi đó giờ tôi chỉ học mà chưa hề dạy lọai lớp mầm nầy, ông chọn tôi có
lẽ vì dáng tôi có vẻ là nhà mô phạm hơn là nhà kinh doanh. Chỉ tiêu ông
giao là phải dạy trong vòng hai tuần lễ cả lớp phải đọc được tất cả các
mặt chữ A, B... Tôi hơi lo vì thời gian ngắn quá mà học sinh của tôi
thì đủ lứa tuổi từ chín mười tuổi đến năm sáu chục tuổi. Tuổi tác
không đều sẽ hạn chế rất nhiều khi họ tiếp thu bài, hơn nữa tôi cũng
chưa biết phương pháp sư phạm phải dạy họ ra sao ở cái lớp "thập
cẩm" nầy.
Ngày đầu tiên tôi bước vào lớp, cả lớp đều đứng dậy nói câu lơ lớ
mà có lẽ người trưởng thôn đã căn dặn: "Dạ chào thầy ạ". Tôi quan sát
nhanh lớp, học trò lớp tôi gần bốn mươi người:già, trẻ, bé, lớn đều
có đủ .
Tôi đang thao thao bất tuyệt dạy cho họ các chữ A, B,
C, D thì bỗng có tiếng một học sinh già la lên giọng khàn khàn:
- "Thưa..
thầy, trò Mun nhổ bã trầu trúng áo "em"
Cả lớp đều cười ồ lên vì lối xưng hô đó, tôi cũng
muốn cười theo họ nhưng cố giả bộ làm "nghiêm" ra dáng ta đây là thầy:
-"Bác Mun có nhổ bã trầu mai đem theo cái lon sữa bò nhổ nhé".
Người thưa
bà Mun là bà Chắc tuổi cũng khoảng sáu mươi không kém bà Mun.
Sau đó tôi dạy tiếp, vừa viết thêm được thêm G, H, thì
có tiếng dế gáy re re cuối lớp, tôi nhìn xuống thì thấy hai trò nhỏ
đang say sưa châu đầu đá dế, con dế thắng trận gáy vang trong lớp. Tôi rầy chúng :
- "Mang hai con dế lên đây thầy tịch thu".
Chưa hết, gần cuối giờ, một
con chó cái từ đâu xông vào lớp, phía sau là hai con chó đực rượt nhau
cắn lộn sủa vang rân ầm cả lớp. Bọn học trò nhỏ sợ chúng cắn nhằm
nên vài đứa leo lên bàn, một số bỏ chạy tán loạn khỏi lớp.
Tôi chán nản
quá nói:
-"Thôi nghỉ, mai học tiếp".
Đó là giờ đầu tiên tôi đứng lớp ở
thôn nầy.
Thấm thoát mà chúng tôi ở nơi đây cũng sắp đến ngày
trở về, học trò của tôi cũng đã quen dần các mặt chữ cái, nhưng cũng có
nhiều người đi học dường như thỏa mãn sự tò mò là làm học sinh như thế
nào? giữa ngưòi biết chữ và người không biết chữ có gì khác nhau không? hơn là học để chuẩn bị sau nầy biết đọc biết viết.
Những chiều rỗi rảnh, tôi thường ra bờ sông lặng lẽ
nhìn dòng nước trôi đi từng tốp đám lục bình về nợi nào xa thẳm mà chợt
tới dòng sông quê hương tuổi ấu thơ. Ở đó, tôi có nhiều kỷ niệm gắn liền
với một thời tuổi nhỏ thả diều bắt bướm, những đêm trăng theo mẹ ra bờ
sông giặt áo hay xem mẹ giã gạo vần công vào những đêm trăng sáng. Mấy
năm sau đó, tuổi thơ tôi lại chìm khuất trong tiếng bom đạn, khói lửa
mịt mù. Hoài niệm về dòng sông đó, người cậu họ của tôi là nhạc sĩ Anh Việt
Thu đã viết nên bài nhạc Dòng An Giang bất hủ để nhắc nhở con người dù
có đi xa phương trời nào cũng phải quay về nơi chôn nhau cắt rún, nơi
có dòng sông là một biểu tượng cho cội nguồn, cho tự tình dân tộc.
Từ ngày có chúng tôi đến, thôn Prey như sạch sẽ hẳn
ra, buổi sáng dân trong thôn biết quét dọn nhà cửa, ao chuồng. Đàn ông
khi đi ra đường cũng biết mặc áo đàng hoàng, trẻ con cũng không còn ở
truồng chơi đất cát như trước, nhất là phụ nữ họ không còn vừa nói
chuyện vừa đưa tay lên gãi đầu bắt chí rồi bỏ vào miệng cắn bụp bụp như
trước.
Gần đến ngày về, đoàn chúng tôi phân công mỗi
người đến chia tay với vài gia đình gần nhất. Tôi chọn nhà bà Mun, người đã bị bà Chắc lần đầu tiên khi tôi vào lớp đã thưa tôi bà Mun
phẹt bã trầu làm dơ áo. Nhà bà Mun là căn nhà nhỏ, bà năm nay đã
năm mươi hai tuổi có tới sáu người con .Con gáí lớn là Nu ba mươi tuổi,
con út là Ri hai mươi chín tuổi, nghiã là gần như sinh năm một. Tuyệt
nhiên tôi chợt có ý nghĩ tự trách mình là sao không biết họ là mẹ con
mặc dù mỗi ngày bảy người mẹ con họ đều có mặt ở lớp học tôi rất nghiêm chỉnh. Chồng bà trước đây là thầy giáo, đã bị bọn Pôn Pốt cáp
duồn (chặt đầu) khi chiếm lại thủ đô Phnom Pênh do phe Lon Nol chiếm
giữ từ khi lật đổ ông hoàng Shihanouk.
Thấy tôi vào, mẹ con bà Mun mừng lăng xăng, hình như
họ rất hãnh diện vì sự có mặt của ông thầy "ngoại quốc" thân thiết đã
dạy học cho họ gần hai tuần vừa qua.
Bà Mun nói:
- "Mai thầy về không có
gi biếu tặng, để chiều nay sai hai đứa Nu và Ri hái cho thầy một ít
mục măng trong rừng tre hoang sau nhà để thầy về nấu canh ăn mát lắm".
Tôi từ chối:
- "Thôi bác Mun ạ, quà cáp làm gì, một lời nói cũng là
tặng biếu rồi, lời chào cao hơn mâm cỗ mà "
Cô Nu tiếp lời me:
- " Người
Khmer chúng em hễ tặng gì ai là phải lấy, nếu không là khinh thường
người tặng đó".
Nói xong cô cười, nụ cười hồn nhiên, hàm răng trắng ngà
nổi bật trên cặp môi, làn da đen tự nhiên cuả dân Khmer cũng có, mà rám
nắng cũng có, nụ cười như là một thứ ngôn ngữ dễ làm người thông cảm
nhất. Tôi chợt thoáng thấy Nu đẹp, nét đẹp của một cô gái da đen, một
nét đẹp rất Khmer.
Đêm cuối cùng , chúng tôi tổ chức đốt lửa trại có đầy
đủ đoàn và nhiều người trong thôn tham dự. Vị trưởng thôn tặng mỗi người
một hũ mắm "bò hốc" để làm kỷ niệm, đó là món ăn dân dã quốc hồn quốc
túy của dân Khmer.
Thấy có nhiều người Mỹ cầm hũ mắm lên ngửi, tôi
vội nói lớn một câu bằng tiếng Anh như câu nói của cô Nu hồi chiều:
-"Người Khmer khi tặng ai quà mà không nhận là khinh người tặng đó".
Nghe
tôi nói mấy người Mỹ vui vẻ gật đầu, họ đưa bàn tay phải lên với ngón
cái chìa ra biểu tượng cho number one (số một), cũng như khi thành công
việc gì họ đưa bàn tay với ngón trỏ và ngón giữa biểu tượng cho chữ V (Victory) là chiến thắng, thành công.
Buổi tiệc chia tay chưa tàn thì bỗng .. "Ầm" ..một
tiếng nổ thật lớn gần sát bên khu lửa trại, hình như tiếng nổ phát ra từ
vùng rừng trúc hoang kế bên. Những người Việt Nam nhất là Việt Kiều vội
nằm lăn xuống đất la ơi ới "pháo kich, pháo kích", những người Mỹ
phần đông là cựu chiến binh Hoa Kỳ từng chiến đấu ở Việt Nam thì bình
tĩnh hơn, họ la: "Claymore, claymore", tức là tiếng nổ cuả một thứ
mìn sát thương rất mạnh.
Chờ mãi không thấy gì thêm, cả đoàn người lóp
ngóp, bình tĩnh ngồi dậy chạy lao về nơi tiếng mìn vừa nổ. Tôi cũng
hỏang hốt, dường như linh tính báo như có chuyện gì không may xảy ra.
Chen mãi vào đám đông, tôi thấy một vùng đất đã bị mìn đào sâu xuống,
chung quanh mảnh mìn cắt những hàng tre gìà ngã rạp, gẫy vụn mảnh văng
tung toé khắp nơi. Hai xác người không còn nguyên vẹn với thịt và xương
văng khắp chỗ hố mìn vưà đào. Tôi cũng vưà kịp nhận ra hai cái áo quen
thuộc đã rách tả tơi: áo của Nu và Ri vừa mặc lúc chiều.
Bà Mun từ đâu
xô đám đông chạy vào khóc nức nở, bà ngất xỉu, vị bác sĩ người Mỹ
trong đoàn chúng tôi phải vực bà dậy đưa vào lều cứu chữa. Tôi đứng chết
lặng người. Nước mắt tôi chảy lúc nào không biết. Thì ra Nu và Ri vào
rừng trúc đào mục măng làm quà biếu tôi,vô tình đào nhằm trái mìn
Claymore mà bọn Pôn Pốt trước khi tháo chạy đã gài lại. Mặc dù đã bao
năm qua ,nhưng trái mìn sát thương vẫn còn hiệu lực, một sự tàn ác khủng
khiếp
của kẻ nhân danh loài người, bọn Khmer đỏ, một mầu đỏ khủng bố như mầu
máu tanh.
2-
Chúng tôi rời thôn Prey hôm sau trong buổi sáng mưa
bay lất phất, buổi tiễn đưa u buồn vì chuyện ra đi cuả Nu và Ri và cũng
vì chúng tôi tạm biệt họ mà không hẹn ngày nào trở lại.
Chiếc ghe đã xa
bến dần, những căn nhà trong thôn mờ nhạt rồi mất hút, tôi ngồi ở đầu
thuyền nhìn những đợt sóng nhấp nhô, lớp nầy đến lớp khác rồi
nghĩ đến đời người chắc cũng như vậy: sinh ra, lớn, gìà, rồi chết, và
chu kỳ như thế vẫn tiếp tục cho những thế hệ sau như những lớp sóng
không bao giờ ngừng.
Chợt nhiên, hình ảnh những ngày hoạt động vui
buồn ở thôn Prey hiện về trong trí nhớ cuả tôi như một khúc phim dĩ
vãng, khúc phim ấy cho tôi thấy trong ảo ảnh những khuôn mặt của từng
người quen thuộc, từ người trưởng thôn, bà Mun, bà Chắc, đến những người
học trò bất đắc dĩ của tôi với một lớp học chan chứa tình người.
Tôi
biết rằng rồi đây tất cả sẽ thành kỷ niệm, sẽ ngủ yên trong quá khứ, sẽ
lắng đọng ở một góc nhỏ nào của tâm hồn.Cám ơn Chúa đã dạy cho con
biết sống như lời Chúa dạy, phải biết thương yêu, đùm bọc và tha thứ, phải biết
làm những điều mà lương tâm buộc phải làm.
Chiếc ghe đã về tới Việt
Nam, tôi quay lại nhìn dòng sông Mê Kông lần cuối cùng .Dường như trong
sóng nước bao la của nhánh sông chảy qua đất bạn, tôi thấy khuôn mặt
của Nu và Ri đang nhìn tôi mỉm cười, một nụ cười héo hắt với
lời chào vĩnh biệt:
-"Chúng em đi đây, thầy về nước bình an nhé, vĩnh
biệt thầy"
Tôi chợt nghe mằn mặn ở môi, thì ra tôi đã khóc bao giờ.
HUY THANH
https://postheaven.net/6vneciegbf | https://sites.google.com/view/maxelectricvnn/t%C3%ACm-hi%E1%BB%83u-c%C3%A1c-y%C3%AAu-c%E1%BA%A7u-v%E1%BB%81-an-to%C3%A0n-t%E1%BB%A7-%C4%91i%E1%BB%87n | https://www.evernote.com/shard/s601/sh/3d31b688-cde2-c8a6-fb14-c0677e165f3e/iYVsHdrX5wh3DlccIPg6sH2r8r535szDKkhY8Nt_0gD26e21HvB5G-B1Rg | https://boosty.to/maxelectricvn/posts/f550947f-a83a-4479-a0cc-9ef30226ec31?share=success_publish_link | https://jpst.it/3amrY | https://diigo.com/0s6trk | https://sco.lt/5RGWB6 | https://twitter.com/NishiMarion/status/1643154438230806529?s=20 | https://dribbble.com/shots/21103578-Hi-u-nh-ng-i-u-c-b-n-v-h-th-ng-d-y-i-n-trong-t-i-n | https://www.patreon.com/posts/hieu-nhung-dieu-81015444?utm_medium=clipboard_copy&utm_source=copyLink&utm_campaign=postshare_creator&utm_content=join_link
VÀO NƠI GIÓ CÁT
HUY THANH
1-
Tôi đã đắn đo suy nghĩ nhiều lần trước khi quyết định
cùng đoàn từ thiện đi sang đất Chùa Tháp lần nầy, Như vậy có nghĩa là
một số công việc kinh doanh của tôi trong Công Ty phải tạm dừng lại suốt
hai tuần lễ tôi vắng mặt ở văn phòng làm việc. Những công việc khác tôi
tạm thời giao cho người trợ lý thay mặt tôi điều hành. Chuyến đi
nầy được tài
trợ bởi một Hội Thánh Tin Lành người Việt Nam có trụ sở đặt tại Bắc
California Mỹ, đoàn gồm 20 người, trong đó có 6 người VN, 6 Việt kiều
và 8 người Mỹ.
Chúng tôi sang nước bạn Campuchia vào buổi sáng bằng
những chiếc ghe gắn máy dập dềnh trên sóng nước, sau hơn hai tiếng trôi
nổi lềnh bềnh, chúng tôi đã ghé vào thôn Prey một thôn nghèo có nhiều
người VN và người Khmer sinh sống lẫn lộn trên nhiều ngôi nhà phao nổi, nhà ghe dập dềnh lên xuống theo nước thủy triều.
Trưởng thôn là một người Campuchia biết nói tiếng
Việt lơ lớ chưa rành mà chú ý lắng tai lắm mới hiểu được ông ta nói gì. Chúng tôi
người Việt Nami thì còn đỡ chứ mấy ông bà Mỹ thì đành chịu
thua. Trong đoàn chỉ có một thông dịch viên người Việt Nam làm việc hết
công suất mà đám dân làng vẫn bu quanh. Họ hỏi người Mỹ đủ chuyện làm
những người ngoại quốc nầy ngẩn tò te như thỏ nghe kèn. Họ hỏi người
Mỹ hình như là tò mò hơn là tìm hiểu họ. Túng thế vị Trưởng đoàn phải bổ
sung thêm các Việt Kiều làm thông dịch viên bất đắc dĩ mà trước hết là tôi vì tôi ở nước ngoài khá lâu.
Việc đầu tiên
là trưởng thôn sắp xếp chỗ ăn ở cho đoàn, họ dẫn chúng tôi đi đến một căn
nhà goị là nhà khách của thôn, vách lá, lợp tranh ,nền ván, bên trong
là những cái chõng đóng bằng tre tạm mà tôi nghĩ khi nằm xuống chắc
sẽ rất đau lưng. Tôi thấy mấy người Mỹ nhìn nhau khe khẽ lắc đầu. Đoàn
tôi đi ai cũng có mang theo lều bạt kiểu đi du lịch dã ngoại, nên
các ông bà Mỹ ta, Mỹ tây gì cũng khoái ra đó ngủ cho êm mát. Còn tôi thì
dù sao cũng ở VN lâu hơn họ nên chọn cho mình cái chõng tre lót chiếu
ngủ kiểu trùm mền. Một chút hối hận đầy ích kỷ thương thân trong tôi
nhen nhúm là sao mình lại không ngủ với nệm ấm chăn êm ở nhà mà lại qua đây
sống ngủ như kẻ bụi đời ,màn trời chiếu đất như thế nầy
Việc đầu tiên buổi tối trên xứ người là đối phó
với muỗi. Muỗi ở khắp nơi, dưới sông, bụi cỏ lùm cây, khu rừng, chúng kéo
nhau bay vo ve như sáo thổi . Cả đoàn ai cũng đốt nhang muỗi khói bay
nghịch trời, họ xoa dầu chống muỗi khắp thân thể. Tôi không ngủ được
nên mắc mùng ngồi bên trong nhìn ra khe hở cuả vách lá. Hôm nay thượng
tuần nên trăng lên cao, sáng và tròn đẹp như trong chuyện cổ tích bằng
tranh mà tôi mê xem ngày còn thơ ấu. Hồi đó tôi cũng mơ ước có ngày mình
lên mặt trăng để thấy Chú Cuội, Chị Hằng; bây giờ tôi biết Chú Cuội,
Chị Hằng chỉ là những miệng núi lửa đã phun trào hết nham thạch, đó là
điều thất vọng đầu tiên của tôi khi không còn ở tuổi ấu thơ nữa.
Đang miên man với những suy nghĩ cuả mình thì
bỗng lều sát bên có tiếng phụ nữ la lên: " cứu tôi, cứu tôi".Tôi vội
tung người chạy qua, tay không quên cầm cây đèn pin và cây rựa bén sẵn
sàng làm vũ khí để chiến đấu, một số người trong đoàn cũng chạy qua xem
chuyện gì . Cuối góc lều, một phụ nữ ngồi co ro đưa tay chỉ con rắn
bằng nửa cườm tay đang ngóng cao cái cổ phì phì. Người trưởng thôn Khmer
nhanh nhẹn quất một gậy vào vào đầu, nó vật ngã qua một bên,
cái đuôi cong oằn oại vì ngón đòn chí tử lắc lư vài cái rồi im lìm.
Tối đó, trưởng thôn và một số thanh niên người Khmer có chầu nhậu cháo
rắn, uống rượu đế, họ hể hả vui cười suốt đêm không ai ngủ được.
Sau một đêm thức trắng, cả đoàn thức dậy trong trạng
thái uể ỏai, nhưng khi nghĩ đến mục đích đến đây là làm từ thiện nên những
người con của Chúa tất cả đều như có một liều thuốc hồi sinh vực dậy.
Người trưởng thôn đánh kẻng tập hợp dân trong thôn. Đến bây giờ tôi mới
có được cơ hội đứng trên cao để quan sát cái thôn nghèo nầy .Đây là một
vùng đất sình đã khô nằm tiếp gíáp bờ sông Mê Kông, dân ở đây xây dựng
những căn nhà lợp lá, mái tranh, nền đất liêu xiêu chỉ để tránh nắng
mưa. Diện tích mỗi nhà chưa quá mười mét vuông mà trong nhà lũ khũ những
vật dụng cá nhân, là nơi ăn ở của số nhân khẩu gia đình đến sáu
bảy người. Chõng tre, võng là nơi họ nằm ngủ, ăn cơm, sinh hoạt, còn bếp
núc thì treo lủng lẳng nồi, ơ, soong, chảo đen ngòm. Dân thôn ở đây sinh đẻ
liên tục đến chóng mặt , gần năm mươi ngôi nhà trên đất liền, dưới
sông mà cư dân hơn ba trăm người. Họ sinh sống ở đây bắng đủ nghề: câu
cá,làm vườn, làm thuê, vào rừng đốn củi, đốn măng tre, đào trùng, đào dế
để làm lương thực.
Hầu hết dân thôn đều không biết viết chữ cả tiếng
Việt lẫn tiếng Khmer. Trẻ con thì trần truồng như nhộng chạy ngòai đường,
buổi trưa bọn chúng nhảy xuống những vũng nuớc mưa đọng đục ngầu hôi
hám để đùa nghịch. Đàn ông thì quanh năm ở trần mặc quần đùi, những giờ
phút rảnh thì tụ tập đánh bài, nhậu nhẹt . Đàn bà thường vận xà rông, ngoài việc nấu cơm nước, buổi trưa họ mang dao phay đi đào các hang để
bắt các côn trùng, con dế cơm mập mạp về mổ bụng nhét đậu phộng vào
chiên lên làm thức ăn buổi chiều. Có khi họ thường ngồi trước cửa
nhà chải tóc bắt chí rận cho mình và cho các con, khi bắt được con chí
nào họ bỏ vào miệng cắn nghe bụp bụp làm tôi thường chạy ra bãi vắng để
nôn mửa.
Dân trong thôn đã tụ tập đông đủ, người trưởng thôn
nói vài lời tiếng Khmer, họ vỗ tay reo mừng, hình như loài người chỉ có
tiếng vỗ tay là một ngôn ngữ chung mà ai cũng biết biểu lộ sự vui mừng, hoan hô hay đồng ý. Những phần quà từ thiện của chúng tôi gồm gạo, mì
gói, xà bông giặt, xà bông tắm, kem đánh răng, đường, bột ngọt, dầu trị
chí rận, mùng, mềm, sữa, thuốc men, quần áo cũ ..Mỗi nhà đều được mỗi
phần quà mà chúng tôi ước tính sẽ sử dụng ít nhất là 6 tháng.
Chúng tôi được chia làm các tổ để phục vụ dân trong
thôn như: tổ cắt tóc, tổ tắm rửa tổ cắt móng tay, tổ bắt chí rận, tổ y
tế, tổ dạy học v..v..Tôi được vị trưởng đoàn đề cử vào tổ Dạy Học. Mặc dù
hồi đó giờ tôi chỉ học mà chưa hề dạy lọai lớp mầm nầy, ông chọn tôi có
lẽ vì dáng tôi có vẻ là nhà mô phạm hơn là nhà kinh doanh. Chỉ tiêu ông
giao là phải dạy trong vòng hai tuần lễ cả lớp phải đọc được tất cả các
mặt chữ A, B... Tôi hơi lo vì thời gian ngắn quá mà học sinh của tôi
thì đủ lứa tuổi từ chín mười tuổi đến năm sáu chục tuổi. Tuổi tác
không đều sẽ hạn chế rất nhiều khi họ tiếp thu bài, hơn nữa tôi cũng
chưa biết phương pháp sư phạm phải dạy họ ra sao ở cái lớp "thập
cẩm" nầy.
Ngày đầu tiên tôi bước vào lớp, cả lớp đều đứng dậy nói câu lơ lớ
mà có lẽ người trưởng thôn đã căn dặn: "Dạ chào thầy ạ". Tôi quan sát
nhanh lớp, học trò lớp tôi gần bốn mươi người:già, trẻ, bé, lớn đều
có đủ .
Tôi đang thao thao bất tuyệt dạy cho họ các chữ A, B,
C, D thì bỗng có tiếng một học sinh già la lên giọng khàn khàn:
- "Thưa..
thầy, trò Mun nhổ bã trầu trúng áo "em"
Cả lớp đều cười ồ lên vì lối xưng hô đó, tôi cũng
muốn cười theo họ nhưng cố giả bộ làm "nghiêm" ra dáng ta đây là thầy:
-"Bác Mun có nhổ bã trầu mai đem theo cái lon sữa bò nhổ nhé".
Người thưa
bà Mun là bà Chắc tuổi cũng khoảng sáu mươi không kém bà Mun.
Sau đó tôi dạy tiếp, vừa viết thêm được thêm G, H, thì
có tiếng dế gáy re re cuối lớp, tôi nhìn xuống thì thấy hai trò nhỏ
đang say sưa châu đầu đá dế, con dế thắng trận gáy vang trong lớp. Tôi rầy chúng :
- "Mang hai con dế lên đây thầy tịch thu".
Chưa hết, gần cuối giờ, một
con chó cái từ đâu xông vào lớp, phía sau là hai con chó đực rượt nhau
cắn lộn sủa vang rân ầm cả lớp. Bọn học trò nhỏ sợ chúng cắn nhằm
nên vài đứa leo lên bàn, một số bỏ chạy tán loạn khỏi lớp.
Tôi chán nản
quá nói:
-"Thôi nghỉ, mai học tiếp".
Đó là giờ đầu tiên tôi đứng lớp ở
thôn nầy.
Thấm thoát mà chúng tôi ở nơi đây cũng sắp đến ngày
trở về, học trò của tôi cũng đã quen dần các mặt chữ cái, nhưng cũng có
nhiều người đi học dường như thỏa mãn sự tò mò là làm học sinh như thế
nào? giữa ngưòi biết chữ và người không biết chữ có gì khác nhau không? hơn là học để chuẩn bị sau nầy biết đọc biết viết.
Những chiều rỗi rảnh, tôi thường ra bờ sông lặng lẽ
nhìn dòng nước trôi đi từng tốp đám lục bình về nợi nào xa thẳm mà chợt
tới dòng sông quê hương tuổi ấu thơ. Ở đó, tôi có nhiều kỷ niệm gắn liền
với một thời tuổi nhỏ thả diều bắt bướm, những đêm trăng theo mẹ ra bờ
sông giặt áo hay xem mẹ giã gạo vần công vào những đêm trăng sáng. Mấy
năm sau đó, tuổi thơ tôi lại chìm khuất trong tiếng bom đạn, khói lửa
mịt mù. Hoài niệm về dòng sông đó, người cậu họ của tôi là nhạc sĩ Anh Việt
Thu đã viết nên bài nhạc Dòng An Giang bất hủ để nhắc nhở con người dù
có đi xa phương trời nào cũng phải quay về nơi chôn nhau cắt rún, nơi
có dòng sông là một biểu tượng cho cội nguồn, cho tự tình dân tộc.
Từ ngày có chúng tôi đến, thôn Prey như sạch sẽ hẳn
ra, buổi sáng dân trong thôn biết quét dọn nhà cửa, ao chuồng. Đàn ông
khi đi ra đường cũng biết mặc áo đàng hoàng, trẻ con cũng không còn ở
truồng chơi đất cát như trước, nhất là phụ nữ họ không còn vừa nói
chuyện vừa đưa tay lên gãi đầu bắt chí rồi bỏ vào miệng cắn bụp bụp như
trước.
Gần đến ngày về, đoàn chúng tôi phân công mỗi
người đến chia tay với vài gia đình gần nhất. Tôi chọn nhà bà Mun, người đã bị bà Chắc lần đầu tiên khi tôi vào lớp đã thưa tôi bà Mun
phẹt bã trầu làm dơ áo. Nhà bà Mun là căn nhà nhỏ, bà năm nay đã
năm mươi hai tuổi có tới sáu người con .Con gáí lớn là Nu ba mươi tuổi,
con út là Ri hai mươi chín tuổi, nghiã là gần như sinh năm một. Tuyệt
nhiên tôi chợt có ý nghĩ tự trách mình là sao không biết họ là mẹ con
mặc dù mỗi ngày bảy người mẹ con họ đều có mặt ở lớp học tôi rất nghiêm chỉnh. Chồng bà trước đây là thầy giáo, đã bị bọn Pôn Pốt cáp
duồn (chặt đầu) khi chiếm lại thủ đô Phnom Pênh do phe Lon Nol chiếm
giữ từ khi lật đổ ông hoàng Shihanouk.
Thấy tôi vào, mẹ con bà Mun mừng lăng xăng, hình như
họ rất hãnh diện vì sự có mặt của ông thầy "ngoại quốc" thân thiết đã
dạy học cho họ gần hai tuần vừa qua.
Bà Mun nói:
- "Mai thầy về không có
gi biếu tặng, để chiều nay sai hai đứa Nu và Ri hái cho thầy một ít
mục măng trong rừng tre hoang sau nhà để thầy về nấu canh ăn mát lắm".
Tôi từ chối:
- "Thôi bác Mun ạ, quà cáp làm gì, một lời nói cũng là
tặng biếu rồi, lời chào cao hơn mâm cỗ mà "
Cô Nu tiếp lời me:
- " Người
Khmer chúng em hễ tặng gì ai là phải lấy, nếu không là khinh thường
người tặng đó".
Nói xong cô cười, nụ cười hồn nhiên, hàm răng trắng ngà
nổi bật trên cặp môi, làn da đen tự nhiên cuả dân Khmer cũng có, mà rám
nắng cũng có, nụ cười như là một thứ ngôn ngữ dễ làm người thông cảm
nhất. Tôi chợt thoáng thấy Nu đẹp, nét đẹp của một cô gái da đen, một
nét đẹp rất Khmer.
Đêm cuối cùng , chúng tôi tổ chức đốt lửa trại có đầy
đủ đoàn và nhiều người trong thôn tham dự. Vị trưởng thôn tặng mỗi người
một hũ mắm "bò hốc" để làm kỷ niệm, đó là món ăn dân dã quốc hồn quốc
túy của dân Khmer.
Thấy có nhiều người Mỹ cầm hũ mắm lên ngửi, tôi
vội nói lớn một câu bằng tiếng Anh như câu nói của cô Nu hồi chiều:
-"Người Khmer khi tặng ai quà mà không nhận là khinh người tặng đó".
Nghe
tôi nói mấy người Mỹ vui vẻ gật đầu, họ đưa bàn tay phải lên với ngón
cái chìa ra biểu tượng cho number one (số một), cũng như khi thành công
việc gì họ đưa bàn tay với ngón trỏ và ngón giữa biểu tượng cho chữ V (Victory) là chiến thắng, thành công.
Buổi tiệc chia tay chưa tàn thì bỗng .. "Ầm" ..một
tiếng nổ thật lớn gần sát bên khu lửa trại, hình như tiếng nổ phát ra từ
vùng rừng trúc hoang kế bên. Những người Việt Nam nhất là Việt Kiều vội
nằm lăn xuống đất la ơi ới "pháo kich, pháo kích", những người Mỹ
phần đông là cựu chiến binh Hoa Kỳ từng chiến đấu ở Việt Nam thì bình
tĩnh hơn, họ la: "Claymore, claymore", tức là tiếng nổ cuả một thứ
mìn sát thương rất mạnh.
Chờ mãi không thấy gì thêm, cả đoàn người lóp
ngóp, bình tĩnh ngồi dậy chạy lao về nơi tiếng mìn vừa nổ. Tôi cũng
hỏang hốt, dường như linh tính báo như có chuyện gì không may xảy ra.
Chen mãi vào đám đông, tôi thấy một vùng đất đã bị mìn đào sâu xuống,
chung quanh mảnh mìn cắt những hàng tre gìà ngã rạp, gẫy vụn mảnh văng
tung toé khắp nơi. Hai xác người không còn nguyên vẹn với thịt và xương
văng khắp chỗ hố mìn vưà đào. Tôi cũng vưà kịp nhận ra hai cái áo quen
thuộc đã rách tả tơi: áo của Nu và Ri vừa mặc lúc chiều.
Bà Mun từ đâu
xô đám đông chạy vào khóc nức nở, bà ngất xỉu, vị bác sĩ người Mỹ
trong đoàn chúng tôi phải vực bà dậy đưa vào lều cứu chữa. Tôi đứng chết
lặng người. Nước mắt tôi chảy lúc nào không biết. Thì ra Nu và Ri vào
rừng trúc đào mục măng làm quà biếu tôi,vô tình đào nhằm trái mìn
Claymore mà bọn Pôn Pốt trước khi tháo chạy đã gài lại. Mặc dù đã bao
năm qua ,nhưng trái mìn sát thương vẫn còn hiệu lực, một sự tàn ác khủng
khiếp
của kẻ nhân danh loài người, bọn Khmer đỏ, một mầu đỏ khủng bố như mầu
máu tanh.
2-
Chúng tôi rời thôn Prey hôm sau trong buổi sáng mưa
bay lất phất, buổi tiễn đưa u buồn vì chuyện ra đi cuả Nu và Ri và cũng
vì chúng tôi tạm biệt họ mà không hẹn ngày nào trở lại.
Chiếc ghe đã xa
bến dần, những căn nhà trong thôn mờ nhạt rồi mất hút, tôi ngồi ở đầu
thuyền nhìn những đợt sóng nhấp nhô, lớp nầy đến lớp khác rồi
nghĩ đến đời người chắc cũng như vậy: sinh ra, lớn, gìà, rồi chết, và
chu kỳ như thế vẫn tiếp tục cho những thế hệ sau như những lớp sóng
không bao giờ ngừng.
Chợt nhiên, hình ảnh những ngày hoạt động vui
buồn ở thôn Prey hiện về trong trí nhớ cuả tôi như một khúc phim dĩ
vãng, khúc phim ấy cho tôi thấy trong ảo ảnh những khuôn mặt của từng
người quen thuộc, từ người trưởng thôn, bà Mun, bà Chắc, đến những người
học trò bất đắc dĩ của tôi với một lớp học chan chứa tình người.
Tôi
biết rằng rồi đây tất cả sẽ thành kỷ niệm, sẽ ngủ yên trong quá khứ, sẽ
lắng đọng ở một góc nhỏ nào của tâm hồn.Cám ơn Chúa đã dạy cho con
biết sống như lời Chúa dạy, phải biết thương yêu, đùm bọc và tha thứ, phải biết
làm những điều mà lương tâm buộc phải làm.
Chiếc ghe đã về tới Việt
Nam, tôi quay lại nhìn dòng sông Mê Kông lần cuối cùng .Dường như trong
sóng nước bao la của nhánh sông chảy qua đất bạn, tôi thấy khuôn mặt
của Nu và Ri đang nhìn tôi mỉm cười, một nụ cười héo hắt với
lời chào vĩnh biệt:
-"Chúng em đi đây, thầy về nước bình an nhé, vĩnh
biệt thầy"
Tôi chợt nghe mằn mặn ở môi, thì ra tôi đã khóc bao giờ.
HUY THANH
https://postheaven.net/6vneciegbf | https://sites.google.com/view/maxelectricvnn/t%C3%ACm-hi%E1%BB%83u-c%C3%A1c-y%C3%AAu-c%E1%BA%A7u-v%E1%BB%81-an-to%C3%A0n-t%E1%BB%A7-%C4%91i%E1%BB%87n | https://www.evernote.com/shard/s601/sh/3d31b688-cde2-c8a6-fb14-c0677e165f3e/iYVsHdrX5wh3DlccIPg6sH2r8r535szDKkhY8Nt_0gD26e21HvB5G-B1Rg | https://boosty.to/maxelectricvn/posts/f550947f-a83a-4479-a0cc-9ef30226ec31?share=success_publish_link | https://jpst.it/3amrY | https://diigo.com/0s6trk | https://sco.lt/5RGWB6 | https://twitter.com/NishiMarion/status/1643154438230806529?s=20 | https://dribbble.com/shots/21103578-Hi-u-nh-ng-i-u-c-b-n-v-h-th-ng-d-y-i-n-trong-t-i-n | https://www.patreon.com/posts/hieu-nhung-dieu-81015444?utm_medium=clipboard_copy&utm_source=copyLink&utm_campaign=postshare_creator&utm_content=join_link
Nhận xét
Đăng nhận xét